Mahsulü Henüz Toplamadan Gelecek Senenin Öşrünü İçinde Bulunduğumuz Yılda Verebilir Miyiz?
Zekat Meselesi dört-beş kalem mal olarak ayrılmaktadır. Altın-gümüş, al-sat yapılan ticari mallar, arazi mahsulleri, yaylım hayvanları ve yer altından çıkan madenlerdir. Bunlarda aranan nisab şartı birbirlerinden farklı olması itibariyle beş kısımda incelenmiştir. Ancak altın-gümüş, para ve ticaret mallarında aranan şartlar genel itibariyle aynıdır. Günümüzde erken zekat verme soruları da bu üçüne sahip olanların zekatları ile alakalıdır. Arazi mahsullerinde ise durum bunlardan daha farklıdır.
Bir insanın nisaba ulaşan parası varsa ve üzerinden de bir yıl geçmişse bunun zekatını vermelidir. Ancak senesi dolmadan vermek istemesi durumunda gelecek senenin zekatını da verebilir. Yeter ki an itibariyle nisab miktarı mala sahip olsun. Nisab miktarına sahip olmadan zekat niyeti ile vermesi durumunda nisaba ulaşınca ve üzerinden bir yıl geçerse zekatını geçmişte verdiği zekatı içinde bulunduğu senenin zekatına sayamayacaktır. Zira vücûbiyet tahakkuk etmemiştir. Bundan dolayı aranan şart nisaba malik olmaktır.
Arazi mahsulünde ise şayet mahsul oluşmuşsa yani fıkhi olarak bir değer ifade ediyorsa ve satılabilir bir durumda ise toplanmamış olsa da zekatı verilebilir. Belli bir öşür verilir ve toplandıktan sonra hesap edilerek verilen miktar az ise üzerine tamamlanır. Yeter ki mahsul an itibariyle tarlada bulunuyor olsun. Toplanmamış olsa da kıymet ifade edecek bir durumda olsun. Ancak tarlada henüz mahsul yoksa, ürünler kıymet ifade edecek durumda değilse, tarlaya henüz tohum ekilmiş veya ekilmemiş olsa da çıkacak ürünlerin öşür meselesi ihtilaflı bir konu olarak kalmıştır. Bu konuda Hanefi mezhebinde tercih edilen görüşe göre öşür yerine gelmiş olmaz. Çünkü ortada zekatın taalluk edeceği mal namına bir şey yoktur. Öncesinde vereceği öşür nafile kabilinden olur, ürünleri topladığı zaman öşrünü vermesi gerekir.
